Từ tái chế cộng đồng đến phong trào toàn quốc: Việt Nam chuyển hướng chống rác thải nhựa

29/07/2025 09:17

Khi Ngày Môi trường Thế giới (5/6) nhấn mạnh việc ngăn ngừa ô nhiễm nhựa hướng tới lối sống xanh, nền kinh tế tuần hoàn và tương lai bền vững, cộng đồng Việt Nam đang chứng minh rằng sự thay đổi có ý nghĩa bắt đầu từ hành động cá nhân và quyết tâm tập thể.

Nhân Ngày Môi trường Thế giới (5/6), tập trung vào việc phòng chống ô nhiễm nhựa, hướng tới lối sống xanh, kinh tế tuần hoàn và tương lai bền vững, cộng đồng người Việt Nam đang chứng minh rằng những thay đổi có ý nghĩa bắt đầu từ hành động cá nhân và quyết tâm tập thể.

Tại tỉnh Quảng Ninh, vùng duyên hải phía Bắc, nơi có Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận, một cuộc cách mạng mang tính chuyển đổi đang diễn ra khi Hợp tác xã Cuộc sống Xanh Hạ Long phát triển thành một mạng lưới kết nối nông dân, trường học, chợ và doanh nghiệp. Họ áp dụng quy trình ba bước, biến những vật liệu bỏ đi như túi ni lông, vải vụn và băng rôn PVC thành những sản phẩm hữu ích như túi xách, thảm, thẻ tên và dây buộc tóc.

Giám đốc hợp tác xã Trần Thị Hương cho biết mỗi sản phẩm đại diện cho một sự tái sinh, bắt đầu từ việc thu gom chai nhựa, vải vụn và ủ phân rác hữu cơ. Những bước tưởng chừng đơn giản này đòi hỏi nỗ lực to lớn, sự tỉ mỉ và tâm huyết không ngừng nghỉ.

Bà chia sẻ rằng tầm nhìn của bà vượt xa sản xuất, đó là thay đổi tư duy, biến rác thải thành tài nguyên, thói quen tiêu dùng thành hành động vì môi trường, và mỗi cá nhân là một phần của giải pháp.

Green Life dự kiến sẽ biến mô hình này thành một điểm đến du lịch sinh thái, bao gồm các hoạt động tái chế và lối sống xanh. Để đạt được mục tiêu này, bà Hương cho biết, hợp tác xã cần sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng về việc tháo gỡ rào cản trong việc giao đất, cấp phép lưu trú cho khách du lịch và tích hợp với các tour du lịch hiện có.

Hiện tại, hợp tác xã đang vận hành một khu vực trải nghiệm, nơi du khách có thể tham gia phân loại và tái chế rác thải cũng như chế tạo các sản phẩm mới từ vật liệu bỏ đi. Khu vực này thu hút tới 700 lượt khách tham quan mỗi ngày, phần lớn là khách du lịch quốc tế.

Theo ông Văn Ngọc Thịnh, Tổng Giám đốc Điều hành Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF), Việt Nam, hơn 11 triệu tấn nhựa thải ra đại dương mỗi năm, đe dọa đa dạng sinh học, chuỗi thức ăn và sinh kế của hàng triệu người.

Ông kêu gọi tiêu dùng có trách nhiệm, thu gom, phân loại và tái chế rác thải đúng cách, cũng như đầu tư vào giáo dục và truyền thông, đồng thời nhấn mạnh rằng nâng cao nhận thức cộng đồng là chìa khóa để thay đổi hành vi.

Tỉnh Quảng Ninh, với tiềm năng du lịch biển và kinh tế biển mạnh mẽ, đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thay đổi hành vi của người dân địa phương và khách du lịch về việc giảm thiểu rác thải nhựa dùng một lần.

Tại Vịnh Hạ Long, việc thu gom rác thải, đặc biệt là phao xốp nổi, đã được duy trì. Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, ông Vũ Kiên Cường, cho biết lực lượng chuyên trách thường xuyên được triển khai để thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, đồng thời giám sát chất lượng môi trường nước biển và kịp thời xử lý các yếu tố gây ô nhiễm.

Đồng thời, tỉnh đã quan tâm đúng mức đến việc bảo vệ môi trường trong nuôi trồng thủy sản – một ngành kinh tế quan trọng với hơn 42.000 ha diện tích nuôi trồng, trong đó có 10.200 ha nuôi trồng hải sản.

Tỉnh đã giải quyết được một nguồn ô nhiễm lớn bằng cách thay thế phao xốp giá rẻ nhưng gây hại cho môi trường bằng các sản phẩm thay thế bằng nhựa HDPE bền chắc. Từ năm 2020, hoạt động nuôi trồng thủy sản đã chuyển sang sử dụng vật liệu bền bỉ có thể chịu được bão mà không bị vỡ và gây ô nhiễm hệ sinh thái biển.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng, cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa không thể thành công nếu chỉ dựa vào những nỗ lực đơn lẻ. Nó cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp, người dân và cộng đồng quốc tế.

Bộ trưởng kêu gọi hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất, thay đổi thói quen tiêu dùng và áp dụng phân loại rác thải, hướng tới một đất nước không rác thải nhựa cho các thế hệ tương lai.